בין המרחבים – נירוונה אסדי-דבאח / بين الفضاءات – نيرفانا أسدي ذباح /
Between the spheres – Nirvana Assadi Dabbah
בין המרחבים – נירוונה אסדי-דבאח / بين الفضاءات – نيرفانا أسدي ذباح /
Between the spheres – Nirvana Assadi Dabbah
בין המרחבים –
נירוונה אסדי-דבאח
שני השמות בשם משפחתה של נירוונה אסדי-דבאח מגלמים היבטים אישיים ומשפחתיים המספרים סיפור רחב יותר של קולקטיב ומסייעים בהבנת מכלול עבודתה האמנותית בשנים האחרונות – שנים של יצירה אינטנסיבית, לימוד, הוראה ותצוגה.
אסדי-דבאח היא דור שלישי למשפחות שהיגרו מהכפר לעיר, חזרו לכפר ושוב לעיר, וכל העת שמרו על זיקה לקהילת המקור. ואולם מעברים אלו לא העלימו את ההביטוס העירוני שנרכש עוד לפני 1948 – הביטוס שהיה למרכיב חשוב בכינון הזהות האישית ובהבניית הזהות המגדרית של דורות הנשים שנולדו בעיר ושאפו לשוויון ולעצמאות מבוססת השכלה. מכאן גם צמח המצע התרבותי העשיר שעליו מושתתת יצירתה, דרך היכרות בלתי אמצעית וגם עיונית-למדנית עם תרבויות, שפות ודתות החולקות את מרחב הים-התיכון. אפשר לומר שהיא גדלה במעין בועה לבנטינית, שגם לאחר שהתנפצה בימי האינתיפאדה בשנת 2000, היא עדיין מפעמת בה כשאיפה וכערך.
אסדי-דבאח התחילה לצעוד בשדה האמנות בתור אמנית נשואה, אם לשלושה, המתגוררת ביישוב דיר אל-אסד, ששומר על מאפיינים מסורתיים, שאליו עברה מההוויה העירונית שבה גדלה. כל אלו יוצרים פרופיל אמנותי לא-שגרתי בשדה האמנות. תנאים ייחודים אלו היו למצע שעליו צמח רפרטואר דימויים ייחודי שמשתקפים בו הווה ועבר, מציאות ודמיון. לאחר כ-15 שנה בדיר אל-אסד החליטה משפחת דבאח לעבור להתגורר בעכו. עם המעבר של המשפחה לעיר הולדתה של אסדי-דבאח התעצם מוטיב הנדידה בין מרחבים נפשיים, היסטוריים ונופיים. מעברים אלו יוצרים חיבורים, פרידות וגעגועים, שמעצימים את טראומת היסוד שממנה נובעת תחושת אי-השייכות והזרות המלווה את אסדי-דבאח שנים רבות, שהציור שימש לה כ"עֵד יודע".
נשים מאכלסות את מרבית ציוריה ורישומיה של אסדי-דבאח. הן עוסקות במלאכה, נחות, קוראות ומתפללות. עמידתן כגיבורות ראשיות מקרינה על המקום, ולעיתים הן עצמן הופכות למקום ובוראות אותו כפסיפס מרהיב של קולות, צבעים וטקסטורות. הנשים בעבודותיה מציגות גלריה מגוונת של גילאים ועיסוקים, ובדומה לקווים הביוגרפיים שלה עצמה, גם הן נעות בין מרחבים ומשקפות מעברים בין הכפר לעיר ובין מרחבים ארציים ויום-יומיים למרחבים רוחניים. מרתק לעקוב אחר הדיאלוג הסמוי המתקיים ביניהן לאורך השנים, שבו הדמויות, כשחקניות מיומנות, משחקות בסיפור או במחזה בעל נרטיב מתפתח. מנעד הזהויות שנשים אלו משקפות מאפשר לראות שבכל אחת מהן ישנו היבט שהיוצרת עשויה להזדהות איתו, והזדהויותיה השונות והמגוונות הן שיוצרות מרחב פנימי של חירות. כאשר המציאות החברתית מסמנת גבולות, לעיתים עד מחנק, האמנות בוראת עולם.
אוצרת: יעל גילעת
بين الفضاءات – نيرفانا أسدي ذباح
اسما عائلة نيرفانا أسدي ذباح يجسدان جوانب شخصية وعائلية تحكي قصة جمعية واسعة أكثر قد تساهم في فهم مجمل أعمالها الفنّيّة في السنوات الاخيرة ددمن العمل المكثف، الدراسة، التدريس والعرض.
نيرفانا هي ابنة الجيل الثالث لعائلات هاجرت من القرية إلى المدينة، عادت إلى القرية ومن ثم انتقلت إلى المدينة، وحافظت طيلة الوقت على علاقة من مجتمعها الأصلي. لم تخفي هذه التنقلات الخلقة الحضرية المكتسبة من قبل العام 1948 – الخلقة التي كانت عنصرًا مهمًا في تكوين الهويّة الشخصية والهوية الجندرية لأجيال من النساء التي ولدن في المدينة وتتطلع إلى المساواة والاستقلالية القائمة على التعليم. من هنا أيضًا نمت الركيزة الثقافية الغنية التي تستند عليها أعمالها، عن طريق معرفة مباشرة، نظرية وتعليمية مع الثقافة، لغات وديانات مشتركة في حيز البحر المتوسط. بالإمكان القول إنها ترعرعت في نوع من الفقاعة الشامية، وحتى عندما اندلعت انتفاضة 2000، ما زالت تنبض داخلها كطموح وكقيمة.
بدأت أسدي ذباح مشوارها في حقل الفن كفنّانة متزوجة، أم لثلاثة أطفال، تعيش في بلدة دير الأسد التي تحافظ على الخصاص التقلبدية، والتي انتقلت إليها من البيئة الحضرية التي ترعرعت فيها. هذه الأمور معًا تشكل بروفايل فنّيّ غير اعتيادي في حقل الفن. هذه الظروف الخاصة شكلت ركيزة نما عليها مخزون التصويرات الخاصة بها التي تنعكس في الحاضر والماضي، الواقع والخيال. بعد 15 سنة في دير الأسد قررت عائلة ذباح الانتقال للسكن في عكا. مع انتقال العائلة إلى المدينة التي ولدت فيها نيرفانا تفاقم موطيڨ الترحال بين الفضاءات النفسية، التاريخية والمناظر الطبيعية. تشكّل هذه التنقلات التواصل، الانفصال والحنين وتعزز الصدمة الأساسية التي تنبع منها مشاعر عدم الانتماء والغربة التي ترافق أسدي ذباح لسنوات طويلة، بينما تستخدم اللوحة كـ"شاهد يعلم".
تشغل النساء معظم لوحات ورسومات أسدي ذباح. فهن منشغلات في الحرف، يسترحن، يقرأن ويصلين. موضعهن كبطلات رئيسيات يعكس على المكان، وأحيانًا هن أنفسهن يتحولن إلى مكان ويخلقنه كفسيفساء رهيبة من الأصوات، الأولوان والقِوام. نساء أسدي ذباح يعكسن تشكيلة متنوعة من الأعمار والمهن، ومثل خطوط سيرتها الذاتية، هن أيضًا يتحركن بين الفضاءات ويعكسن الانتقالات بين القرية والمدينة وبين الفضاءات الدنيوية اليومية والفضاءات الروحانية. من المثير تعق الحوار الخفي الجاري بينهن على مدار السنين، حيث تقوم فيه الشخصيات، كممثلات مهارات، بتمثيل قصة أو مسرحية مع سردية متطورة. طيف الهويات الذي تمثله تلك النساء يتيح لنا أن نرى في كل واحدة يوجد جانب يمكن للفنّانة التماثل معه، وتماثلاتها المختلفة المتنوعة هي التي تشكّل الفضاء الداخلي للحرية. حتى عندما يرسم الواقع الحدود الاجتماعية، ويكون خانقًا أحيانًا، يخلق الفن العالم.
القيّمة: ياعيل جيلعات
Between the spheres – Nirvana Assadi Dabbah
The two surnames of Nirvana Assadi Dabbah epitomize personal and familial aspects that relate the wider story of a collective and help understand her overall artistic work in recent years – years of intensive creativity, studies, teaching, and display.
Assadi Dabbah is a third-generation descendant of families that migrated from rural to urban areas, returned to the village and then once again to the city, while always maintaining a link with their original community. But these moves did not eliminate the urban habitus acquired even prior to 1948 – a habitus that became an important component in establishing the personal identity and constructing the gender identity of the generations of women born in the city, who strove for equality and independence rooted in education. This was also the origins of the rich cultural foundation of her work, through the unmediated and theoretical-scholarly process of familiarization with cultures, languages, and religions that share the Mediterranean space. It may be said that she was raised in a type of Levantine bubble, which continues to live within her as an aspiration and a value even after it burst during the Intifada in 2000.
Assadi Dabbah began to operate in the art field as a married artist, a mother of three residing in the town of Deir al-Asad with its traditional features, where she moved from her childhood urban environment. All these create an unusual artistic profile within the field of the arts. These unique conditions were the foundation for a singular repertoire of images reflecting present and past, the real and the imagined. After 15 years in Deir al-Asad, the Dabbah family decided to move to Acre. The family’s relocation to Assadi Dabbah’s city of birth intensified the sense of migrating between psychological, historical, and landscape spheres. These moves create connections, partings, and longing that enhance the basic trauma underlying Assadi Dabbah’s sensation of exclusion and alienation that has accompanied her for many years, with her art serving as a “knowing witness”.
Women occupy most of Assadi Dabbah’s paintings and sketches. They engage in handicrafts, rest, reading, and praying. Their position as main characters illuminates the place, and sometimes they themselves become the place and create it as a glorious mosaic of voices, colors, and textures. The women in her works portray a diverse gallery of ages and occupations. Similar to her own biographical profile, they too move between spheres and reflect transitions from the rural to the urban and from mundane and everyday spheres to spiritual spheres. Endeavoring to follow their many years of covert dialogue is a fascinating undertaking, where the figures, as skilled actors, have a role in a story or play with a developing narrative. The spectrum of identities reflected by these women make it possible to discern that each of them contains an aspect with which the artist can identify, and her many varied identifications create an inner sphere of liberty. Where social reality denotes boundaries, sometimes stiflingly so, art creates a world.
Curator: Yael Guilat