After Party
השם של תערוכתה הראשונה של שמס הווארי זועבי באולם התצוגה במרכז התרבות על שם מחמוד דרוויש בנצרת, After Party , טעון במשמעויות מרובות ומעניינות מבחינה אישית וקולקטיבית כאחת. מקצתן טמונות בשם עצמו, ומקצתן נחשפות באמצעות שימושים חזותיים הקשורים לחיי היום-יום שלה/שלנו ולהיסטוריה הגדושה זיכרונות, סיפורים וסמלים.
במשמעות הראשונה, אשר נובעת מהשם עצמו, אנו מזהים התייחסות ברורה לרגע שבא "אחרי", הרגע שמעסיק את התודעה והלב בזמן שאנו מצפים לו בלי לדעת לאן יוביל אותנו. רגע שהופך בן-רגע לגורם משפיע ומכריע בחיינו, הופך את הקערה על פיה ובו בזמן מכוון את מה שנהיה לאחריו.
במבט ראשון הסמלים שאנו רואים מולנו נראים רגילים ופשוטים, אך למעשה הם מורכבים וטומנים בחובם מטענים רגשיים רבים, הכרוכים בשורשיה של חוויה קיומית, אנושית, תרבותית, פוליטית, חברתית ורגשית.
התערוכה כוללת שתי סדרות של עבודות ששמס עבדה עליהן בו בזמן. בסדרה אחת מקבלת העז השחורה מקום מרכזי. זו העז שהכיבוש אסר על גידולה, בכוונה לשנות את הגיאוגרפיה של המקום ובתקווה לנכס את הזיכרון שסירב להתמסר ולהיכנע לו. העבודות בסדרה זו נעשו מחתיכות בד שאספה שמס וציפתה בדבק, בניסיון לאחות את הרסיסים – ביטוי לתקווה שנאבקת באובדן. בסדרה השנייה אנו רואים שרידי בית שחלונותיו היו מעוטרים בוורדים חיים בגוונים עזים ותמונות משפחה שאיננה עוד.
שמס משתמשת בשאריות בד לא-מעובדות. קרעי בד הוכתמו בשיני הזמן, שלאמנית אין שליטה עליו. היא מוסיפה כתמים של חומרים טבעיים כגון פירות, שמן, קפה ותבלינים, כמו ילדה שובבה המשחקת בשכונה, ששמלתה הוכתמה מבלי משים. הציורים, המבוססים על תמונות מאלבום אישי של העבר היפה ומההיסטוריה של פלסטין, מדגישים את הקשר העמוק בין האישי לקולקטיבי.
שמס משתמשת גם בכלור, שבחיי היום-יום שלנו נועד למחוק את הכתמים, לנקות "ולטהר" את הלכלוך הלא- רצוי שנצבר במהלך הזמן. היא משחקת בין מעשה ה"לכלוך" ל"טיהור" ובונה סדרה של יצירות שקשה לייחס לז'אנר ספציפי באמנות העכשווית, אך את שורשיהן אנו מוצאים באמנות מודרנית ופוסט-מודרנית מתחילת המאה הקודמת, כאשר אמנים נפרדו מהמוּכָּר ומהשימושים בעפרונות, גרפיט, פחם, צבעי מים, שמן, אקריליק וכו', שמלווים את האמנות הפלסטית זה עידנים. היציאה מהמסגרת ופתיחת הדרך לשימוש בחומרים יום-יומיים איפשרו קירוב של האמנות לחיים, בניסיון לנסח מחדש את היחסים ביניהם.
התערוכה After Party חושפת בפנינו שפה אמנותית ייחודית של אמנית בתחילת דרכה ומעלה שאלות רבות על האמנות, על המרחבים העצומים שלה ועל התפקיד שבכוחה למלא.
אוצר: פריד אבו שקרה
After Party
يحمل الاسم الذي اختارته شمس هوّاري زعبي لمعرضها الأوّل في صالة العرض في المركز الثّقافي على اسم محمود درويش في النّاصرة, After Party دلالات كثيرة ومثيرة, على ظاهرها وباطنها. بعض هذه الدّلالات يكمن في الاسم نفسه والبعض الآخر أفصحت عنه شمس بواسطة استعمالات بصريّة تابعة لحياتها-حياتنا اليوميّة وتاريخ تنضح ذاكرته بالكثير من القصص والرّموز. في الدّلالة الأولى والتي تنبع من الاسم نفسه, نرى إشارة واضحة إلى لحظة "الما بعد", هذه اللحظة التي تشغل أذهاننا وقلوبنا ونحن نترقّبها ونجهل إلى أيّ أفق ستلوح بنا. لحظة تتحوّل "بلحظة" لمؤثّرة ومفصليّة في حياتنا إذ تقلبها رأسًا على عقب وتؤسِّس إلى ما سوف نكون من بعدها.
تبدو الرّموز التي نراها أمامنا للوهلة الأولى, عاديّة وبسيطة ولكنّها في الحقيقة مركّبة وتحمل في طيّاتها الكثير من الشّحنات الشّعوريّة الممتدّة من جذور تجربة وجوديّة وإنسانيّة وثقافيّة وسياسيّة واجتماعيّة ووجدانيّة.
يحتوي معرض هوّاري زعبي على مجموعتين من الأعمال التي عملت عليها بالتّوازي, في إحداها تأخذ الماعز السّوداء التي منع الاحتلال تربيتها ليتمكّن من تغيير جغرافيا المكان أملا منه بالاستحواذ على الذاكرة العصيّة عليه, مكانًا أساسيًّا بلوحات مركّبة من قطع قماش جمعتها وطلتها بالغراء في محاولة لجمع الشّظايا وأمل يصارع الفقدان. في المجموعة الثانية نرى بقايا بيت وقد زيّنت شبابيكه يومًا ورودًا حيّة بألوانها البهيّة وطيف صور عائليّة لم تعد بعد.
تستخدم شمس في فنّها بقايا القماش بصورته الأوليّة غير المنمّقة, قصاصات قماش مليئة بالبقع التي هي أثر لفعل الزّمن الخارج عن سيطرة الفنّانة بجزء منها, في حين تضيف هي بدورها إليها بقع بمواد طبيعيّة كالفاكهة والزّيت والقهوة والبهارات, وكأنها طفلة تلعب "بالحارة" وللتوّ اتّسخت ملابسها دون انتباه من "شقاوة زاد عيارها عن حدّه", نرى فيها رسومات تعتمد صور من ألبومها الشّخصي من الماضي الجميل وصور من التّاريخ الفلسطيني لتؤكد التّرابط العميق بين الشّخصي والجمعي (collective).
كما وتستخدم مادّة الكلور التي يكمن جوهر فعلها بحياتنا اليوميّة محو البقع والتّنظيف "والتّطهير" من أوساخ غير مرغوب بها أتى بها الزمن. تتلاعب شمس في رسومها بين فعل "التّوسيخ" "والتّطهير" وتبني أمامنا مجموعة من الرّسومات التي يصعب نسبها إلى جانر معيّن في الفن التشكيلي المعاصر ولكن نجد جذوره في الفن الحديث وما بعد الحديث من بدايات القرن الماضي عندما خرج الفنّانون عن إطار المألوف واستعمالات أقلام الرّصاص, الجرافيت والفحم, والألوان المائية والزيتيّة والأكريليك وما إلى ذلك من المواد التي رافقت الفنّ التّشكيلي منذ عصور مضت. لقد مكّن هذا الخروج عن الإطار وفتْح الطّريق أمام موادّ يوميّة, من تقريب الفن إلى الحياة في محاولة لإعادة صياغة العلاقة بينهما.
يكشف After Party أمامنا لغة فنّية مميّزة من بداية الطّريق ويجعلنا نسأل الكثير من الأسئلة عن الفن وفضاءاته الرّحبة وما بمقدوره أن يكون.
القيّمة: فريد أبو شقرة
After Party
The name that Shams Hawwari Zoabi has chosen for her first exhibition in the gallery at the Mahmoud Darwish Cultural Centre in Nazareth, After Party, has many exciting connotations, both personal and external. Some of these meanings lie in the name itself, and others are revealed by Shams through the use of sights related to her life – our day-to-day and a history whose memory flows through stories and symbols. We see a clear reference to the postmodern moment in the first meaning, which comes from the name itself: this moment that occupies our minds and hearts, which we are waiting for but do not know from which horizon it will appear. A moment that ‘in a moment’ morphs into an influential and pivotal moment in our lives, turning it upside down and reestablishing what we will be after.
The symbols we see in front of us seem normal and straightforward at first glance, but they are complex; they carry many layers of emotional charges that extend from the roots of an existential, human, cultural, political, social and emotional experience.
Hawwari Zoabi’s exhibition contains sets of creations that she worked on concurrently. In one of them, Black Goats, whose breeding was prevented by the occupation, she starts to change the place’s geography in the hope of taking possession of its persistent memory; a central place composed of pieces of cloth that she collected and glued together in an attempt to hold onto the fragments, and in which hope struggles with loss. In the second group, we see the remains of a house whose windows were once decorated with living, beautifully coloured roses and a range of photos of family members who have not yet returned.
In her art, Shams uses leftover fabric in its initial, unadorned form, scraps of stained cloth that affect the artist’s control by being part of it. She, in turn, stains it with natural materials, such as fruit, oil, coffee and spices, as if she were a child playing in her neighbourhood and her clothes just got dirty without her noticing, due to the ‘mischief which her measure increased enough’. In it, we see drawings based on photographs from her personal album from the beautiful past and photographs from Palestinian history to emphasise the deep connection between the personal and the collective.
It also uses chlorine, essential due to its effect on our daily lives, to erase stains; cleaning and ‘purifying’ the undesirable dirt brought by time. In her drawings, Shams plays with the act of ‘dirtying’ and ‘purifying’ and, in front of us, builds a group of drawings that are difficult to attribute to a specific genre in modern fine art. Still, we find its roots in modern and postmodern art from the beginning of the last century when artists departed from the framework of the norm and the use of pencils, graphite, charcoal, watercolour, oil, and acrylic, etc. These materials have accompanied fine art for centuries. This made it possible to depart from the framework and open the way to everyday materials, to bring art to life in an attempt to reform the relationships between them.
After Party reveals a distinctive artistic language to us right from the start and forces us to ask questions about art and its vast universe and what it can be.
Curator: Farid Abu Shakra